Podatnik nie podpisuje protokołu kontroli

Urząd skarbowy przeprowadził u mnie kontrolę podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 r. Odmówiłem przyjęcia i podpisania protokołu kończącego kontrolę. Czy w tej sytuacji protokół kontroli jest ważny?

TAK. Kontrola podatkowa przeprowadzona przez urząd skarbowy kończy się protokołem. Dokument ten odzwierciedla przebieg kontroli. Zawiera m.in. określenie przedmiotu, zakresu, miejsca i czasu kontroli, opis dokonanych ustaleń faktycznych, dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów, ocenę prawną sprawy.

Protokołu kontroli nie należy utożsamiać z protokołem z czynności urzędowych, np. przesłuchania świadka, o którym mowa w art. 172 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.). Protokół z czynności urzędowej odczytuje się wszystkim osobom biorącym w niej udział. Osoby te następnie go podpisują. Protokół kontroli jest natomiast sprawozdaniem z działań podjętych przez urzędników w celu weryfikacji rozliczeń podatkowych. Protokoły z czynności urzędowych stanowią ewentualnie załączniki do niego. Podatnik nie podpisuje protokołu kontroli - nie potwierdza swoim podpisem prawdziwości zawartych w nim informacji i ocen. Podpis kontrolowanego nie jest warunkiem ważności tego dokumentu (por. wyrok NSA z dnia 20 września 2013 r., sygn. akt II FSK 97/12).

Odmowa podpisania protokołu kontroli, która miała miejsce w omawianym przypadku, była zapewne brakiem zgody na pokwitowanie odbioru tego dokumentu. Protokół kontroli sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden z nich jest doręczany kontrolowanemu. Urzędnicy mogą osobiście przekazać protokół podatnikowi. Podatnik potwierdza wówczas jego otrzymanie poprzez złożenie podpisu na egzemplarzu przeznaczonym dla organu podatkowego. Kontrolowanemu, który nie wyrazi na to zgody, protokół jest doręczany za pośrednictwem operatora pocztowego.

Podatnik, który nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, ma prawo zgłosić swoje zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie odpowiednie wnioski dowodowe. Należy to zrobić w ciągu 14 dni od dnia doręczenia protokołu. Jeżeli podatnik nie zgłosi w terminie zastrzeżeń i wyjaśnień, przyjmuje się, że nie kwestionuje ustaleń kontrolnych.

Urzędnicy mają na rozpatrzenie uwag 14 dni od dnia ich otrzymania. W tym terminie muszą zawiadomić podatnika o sposobie załatwienia zastrzeżeń, wskazując w szczególności te nieuwzględnione, oraz przedstawić uzasadnienie faktyczne i prawne.

NOWE PRAWO 2016

Protokół z czynności kontrolnych

Obecnie nie jest prawnie uregulowana kwestia dokumentowania i skuteczności kontroli przeprowadzonej przez niewłaściwy organ podatkowy. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie 1 stycznia 2016 r. za sprawą ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649).

Nowe przepisy zakładają, że nawet gdyby w trakcie kontroli okazało się, iż prowadzi ją organ podatkowy niewłaściwy miejscowo, dokonane czynności będą skuteczne i pozostaną w mocy. Organ przeprowadzający weryfikację sporządzi natomiast protokół z czynności kontrolnych. To, co przede wszystkim będzie go odróżniało od protokołu kontroli, to brak oceny prawnej sprawy. Taki dokument będzie sporządzany w trzech egzemplarzach. Otrzymają je: organ przeprowadzający weryfikację rozliczeń podatkowych, kontrolowany oraz organ podatkowy właściwy w sprawie.

Kontrolowany będzie miał prawo zgłosić zastrzeżenia lub wyjaśnienia do protokołu czynności kontrolnych.