Zmiana miejsca prowadzenia działalności - jak określić właściwość urzędu?

1. Właściwość miejscowa organów podatkowych

Właściwość miejscową organów podatkowych, w myśl art. 17 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.), ustala się, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika lub inkasenta.

Zastrzeżenie co do możliwości odmiennego sposobu określania właściwości miejscowej znajduje zastosowanie w przypadku podatku od towarów i usług.

Uwaga

Ustawa o VAT, w art. 3 ust. 1 określa, iż właściwym dla podatnika organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, a jeżeli czynności te wykonywane są na terenie dwóch lub więcej urzędów skarbowych - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę podatnika (bądź - dla osób fizycznych - ze względu na miejsce zamieszkania).

W przypadku podatników:

1) o których mowa w art. 16 i w art. 17 ustawy o VAT, niebędących podatnikami w rozumieniu art. 15, właściwym organem podatkowym jest:

a) dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na adres siedziby,

b) dla osób fizycznych - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania,

2) nieposiadających stałego miejsca zamieszkania lub siedziby albo stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju - właściwym jest Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Jeżeli natomiast nie można ustalić w powyższy sposób właściwości miejscowej, właściwym jest również Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

2. Zmiana miejsca prowadzenia działalności w trakcie okresu rozliczeniowego

Przepisy ustawy o VAT nie normują sytuacji, w której w trakcie prowadzonej działalności podatnik zmienia miejsce jej wykonywania, miejsce zamieszkania bądź siedzibę. Zagadnienie to, co do zasady, reguluje natomiast przepis art. 18 § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, iż w sytuacji gdy w trakcie roku podatkowego lub określonego w odrębnych przepisach innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo za ten okres rozliczeniowy pozostaje ten organ podatkowy, który był właściwy w pierwszym dniu roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego.

Zgodnie jednak z § 2 tego przepisu, minister właściwy do spraw finansów publicznych upoważniony został do określenia, w drodze rozporządzenia, przypadków w których, w razie zmiany właściwości miejscowej w trakcie roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego, właściwym organem podatkowym jest organ inny niż wymieniony w § 1. Korzystając z tej delegacji Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. nr 165, poz. 1371 ze zm.), rozstrzygające (odmiennie od ogólnej reguły) problem określenia właściwości miejscowej dla rozliczania podatku VAT w przypadku zmiany miejsca działalności w trakcie okresu rozliczeniowego.

Uwaga

Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za dany okres rozliczeniowy - dla podatników, którzy w trakcie okresu rozliczeniowego zmienili miejsce wykonywania czynności, miejsce zamieszkania lub adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy - jest organ podatkowy właściwy dla podatnika z tytułu rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego w ostatnim dniu tego okresu.

Przykład

Spółka z o.o. działająca w Międzyrzeczu zmieniła siedzibę i począwszy od dnia 15 czerwca 2011 r. przeniosła działalność do Poznania. Kwestią problematyczną może być ustalenie, czy deklarację VAT-7 za czerwiec - czyli miesiąc, w którym działała jeszcze w Międzyrzeczu - powinna złożyć w urzędzie skarbowym w Międzyrzeczu, czy już w Poznaniu.

Stosownie do § 13 rozporządzenia w sprawie właściwości organów podatkowych właściwym organem, do którego należy złożyć deklarację VAT-7 za czerwiec będzie urząd skarbowy w Poznaniu.

W sytuacji gdy po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych lub innych okresów rozliczeniowych jest organ właściwy po zaistnieniu tych zdarzeń (art. 18a Ordynacji podatkowej). Odnosząc tę zasadę do powyższego przykładu można zatem stwierdzić, że wszelkie rozliczenia - również te zaległe - spółka, która przeniosła działalność do Poznania, będzie już dokonywała w urzędzie skarbowym w Poznaniu.

Uwaga

W przypadku gdy jeden organ podatkowy wszczął wobec podatnika postępowanie podatkowe bądź kontrolę podatkową, pozostaje on właściwy w sprawie, której to postępowanie lub kontrola dotyczą, nawet jeżeli w trakcie tego postępowania czy kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości (art. 18b Ordynacji podatkowej).

Ewentualne spory o właściwość między naczelnikami urzędów skarbowych działających na obszarze właściwości miejscowych tego samego dyrektora izby skarbowej rozstrzyga dyrektor tej izby skarbowej, natomiast na obszarze właściwości miejscowej różnych dyrektorów izb skarbowych - Minister Finansów.