Odsetki za zwłokę za czas trwania postępowania podatkowego

Urząd skarbowy wydał decyzję określającą wysokość podatku PIT. Odwołałem się od tej decyzji do dyrektora izby administracji skarbowej. Decyzja nie została opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności. Czy w czasie trwania postępowania odwoławczego biegną odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej wynikającej z zakwestionowanej decyzji?

TAK. W czasie trwania postępowania odwoławczego są naliczane odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej wynikającej z zakwestionowanej decyzji, ale w razie opieszałości urzędników podatnik może liczyć na zmniejszenie obciążeń odsetkowych.

Decyzja nakładająca na adresata obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest realizowana dopiero wtedy, gdy stanie się ostateczna, chyba że zostanie jej nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Wynika tak z art. 239b Ordynacji podatkowej. Decyzja wydana przez naczelnika urzędu skarbowego nakładająca na podatnika obowiązek uiszczenia zaległości podatkowej, od której wniesiono odwołanie do dyrektora izby administracji skarbowej, jest nieostateczna i nie podlega realizacji. Podatnik może wstrzymać się z zapłatą do momentu rozpatrzenia sprawy przez organ odwoławczy i potwierdzenia przez niego obowiązku dokonania płatności - chyba że nieostateczna decyzja zostanie opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności.

Czas trwania postępowania podatkowego - pierwszoinstancyjnego i odwoławczego - nie jest, co do zasady, okresem wyłączonym z naliczania odsetek za zwłokę. Na redukcję obciążeń odsetkowych można liczyć w przypadku opieszałego prowadzenia sprawy. Podatnik zapłaci mniejsze odsetki za zwłokę, gdy decyzję wydaną przez urząd skarbowy otrzyma po 3 miesiącach od rozpoczęcia postępowania podatkowego. Nie nalicza się ich za okres od dnia wszczęcia postępowania do dnia doręczenia decyzji. Mowa o tym w art. 54 § 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej. Obciążenia odsetkowe zmniejszają się także w przypadku niewydania decyzji w ustawowym terminie przez organ odwoławczy. Odsetek za zwłokę nie płaci się za okres od dnia następnego po upływie tego terminu do dnia doręczenia decyzji adresatowi. Wskazuje tak art. 54 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej.

Zmniejszenie kwoty odsetek za zwłokę nie przysługuje jednak, gdy organy podatkowe nie odpowiadają za przedłużenie postępowania, tzn. gdy opóźnienie w wydaniu decyzji powstało z powodów od nich niezależnych bądź przyczyniła się do niego strona lub jej przedstawiciel. Sądy administracyjne podkreślają, że oceniając, czy przedłużenie postępowania nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu podatkowego, należy wziąć pod uwagę złożoność sprawy, ilość i rodzaj przeprowadzanych dowodów, terminowość i celowość podejmowanych działań, czas niezbędny na dokonanie czynności organizacyjnych, np. wezwanie świadków czy pozyskanie informacji od innych organów. Jeżeli te działania zajmowały odpowiednią ilość czasu i były uzasadnione, to należy uznać, że przedłużenie postępowania nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu podatkowego (por. wyrok NSA z dnia 19 grudnia 2023 r., sygn. akt III FSK 1138/23).