Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 8 (907) z dnia 10.03.2016

Transakcje podmiotów powiązanych - obowiązki informacyjne i dokumentacyjne

Polska spółka z o.o., której 100% udziałów posiadają polskie osoby fizyczne, zrealizowała w 2015 r. transakcje:

1) ze spółką słowacką, której udziałowcami posiadającymi powyżej 5% udziałów, są ww. osoby fizyczne posiadające udziały w spółce polskiej,

2) ze spółką niemiecką, której głównym udziałowcem jest brat jednego z udziałowców spółki polskiej,

3) z będącą rezydentem Niemiec (obywatelstwo niemieckie) osobą fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą, która jest bratem jednego z udziałowców w spółce polskiej.

Czy wszystkie te transakcje będą się kwalifikowały do uznania za zawarte "z podmiotami powiązanymi"?

Zakres przypadków, w których dane podmioty uznaje się za powiązane, wskazuje treść art. 11 ustawy o PDOP oraz art. 25 ustawy o PDOF. W zakresie transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi z podatnikiem przepisy obu tych ustaw przewidują obowiązek szczególnego ich dokumentowania w sytuacji, kiedy wartość takiej lub takich transakcji przewyższy określone progi.

Ponadto, obowiązek złożenia w urzędzie skarbowym odpowiednich deklaracji oraz informacji wystąpi w tych przypadkach, kiedy podatnik wypłaca partnerowi zagranicznemu, zarówno z podatnikiem powiązanemu, jak i niepowiązanemu, określonego rodzaju należności, od których podatnik ten zobowiązany jest - występując w charakterze płatnika - pobierać zryczałtowany podatek dochodowy.

Niezależnie od powyższego również przepisy ustawy Ordynacja podatkowa przewidują obowiązek informowania organów podatkowych o niektórych umowach zawieranych przez podatnika z podmiotami zagranicznymi.

Artykuł 11 ustawy o PDOP różnicuje nieco przypadki, w których dany podmiot uznaje się za powiązany z podatnikiem od tego, czy jest to podmiot krajowy, czy zagraniczny. Niezależnie jednak od tego zróżnicowania, jeżeli w spółkach krajowych lub w spółkach krajowych i zagranicznych te same osoby fizyczne bądź prawne bezpośrednio lub pośrednio posiadają po minimum 5% udziałów, to spółki te podlegać będą uznaniu za podmioty powiązane na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy o PDOP. A zatem, jeżeli w polskiej spółce i w spółce słowackiej występują w charakterze wspólników te same osoby, które posiadają bezpośrednio lub pośrednio w obu tych podmiotach po minimum 5% udziałów, to obie te spółki podlegać będą uznaniu za podmioty powiązane.

Nieco inaczej ocenić jednak należy dwa pozostałe przedstawione w pytaniu przypadki. Wynika z nich bowiem, iż jedyny związek, jaki łączy spółkę polską ze spółką niemiecką oraz związek, jaki łączy spółkę polską z zagraniczną osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wynika z powiązań rodzinnych występujących:

• pomiędzy wspólnikiem spółki polskiej a wspólnikiem spółki niemieckiej, oraz
   
• pomiędzy wspólnikiem spółki polskiej a zagraniczną osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

Wskazać w związku z tym należy, iż relacje o charakterze rodzinnym między poszczególnymi osobami oraz pomiędzy podmiotami, w których osoby takie pełnią funkcje zarządzające, kontrolne bądź nadzorcze, mogą być podstawą do wystąpienia powiązań wyłącznie pomiędzy tak powiązanymi podmiotami krajowymi. Fakt, iż brat jednego ze wspólników spółki polskiej jest wspólnikiem spółki niemieckiej, nie może być zatem podstawą do uznania, iż obie te spółki są podmiotami powiązanymi. Podobnie, za podmiot ze spółką polską powiązany nie będzie mogła być uznana zagraniczna osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, która pozostaje w związkach rodzinnych ze wspólnikiem spółki polskiej. Zauważyć jednak należy, iż podstawowym kryterium do uznania danej osoby fizycznej za rezydenta podatkowego danego kraju nie jest posiadane obywatelstwo tego kraju, ale "miejsce zamieszkania" takiej osoby w tym kraju (art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o PDOF).

Obowiązek dokumentowania transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi

Obowiązek dokumentowania transakcji zawieranych przez osobę prawną z podmiotami z nią powiązanymi określa art. 9a ustawy o PDOP. Wynika z niego, iż obowiązkiem tym nie są objęte wszystkie zawierane przez podatnika transakcje z takimi powiązanymi z nim podmiotami, lecz tylko te, których wartość (kwota wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń) przekracza wskazane w tym przepisie progi. Ustalone zostały one przez ustawodawcę na poziomie wynoszącym równowartość:

1) 100.000 euro - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% określonego zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o PDOP kapitału zakładowego podatnika zawierającego taką transakcję, albo

2) 30.000 euro - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępniania wartości niematerialnych i prawnych, albo

3) 50.000 euro - w pozostałych przypadkach.

Wskazać jednak należy, iż sporządzoną - w związku z treścią art. 9a ustawy o PDOP - dokumentację podatnik przekazuje organom podatkowym dopiero w przypadku, kiedy organy te wystąpią z żądaniem jej przedłożenia (art. 9a ust. 4 ustawy o PDOP). Tym niemniej, w deklaracji CIT-8 składanej za rok podatkowy, w którym taka rodząca obowiązek dokumentacyjny transakcja wystąpiła, podatnik zobowiązany jest fakt ten ujawnić, zaznaczając odpowiednie pole w poz. 24 tej deklaracji.

Wzór deklaracji CIT-8 dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Podatki dochodowe

Sporządzenie informacji i deklaracji podatkowych

Firmy wypłacające podmiotom zagranicznym należności opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, którego pobór nałożony został na płatnika, są obowiązane po zakończeniu swojego roku podatkowego sporządzić informację IFT-1/IFT-1R (gdy należność wypłacana jest podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych) lub informację IFT-2/IFT-2R (gdy należność wypłacana jest podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych), w której wykazana będzie kwota wypłaconej należności oraz ewentualnie kwota pobranego od tej należności podatku dochodowego.

W przypadku należności handlowych przekazywanych pomiędzy podmiotami gospodarczymi powyższe dotyczy w szczególności należności wypłacanych podmiotom zagranicznym z tytułów wskazanych w art. 29 ust. 1 ustawy o PDOF oraz art. 21 ust. 1 ustawy o PDOP, czyli należności z tytułu odsetek, tzw. "należności licencyjnych" oraz wymienionych w tych przepisach usług.

Jeden egzemplarz takiej informacji powinien być złożony przez płatnika w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, w terminie do końca lutego następnego roku (IFT-1/IFT-1R) lub do końca trzeciego miesiąca następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłat należności (IFT-2/IFT-2R). Drugi zaś egzemplarz takiej informacji powinien zostać - w powyższych terminach - przekazany podmiotowi zagranicznemu (podatnikowi).

Należy jednak przypomnieć, iż w przypadku tych płatników, którzy wybrali składanie informacji oraz rocznego obliczenia podatku w formie dokumentu pisemnego (w formie papierowej), termin złożenia informacji IFT-1/IFT-1R jest krótszy, gdyż upływa z końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym.

Wzory informacji IFT-1/IFT-1R oraz IFT-2/IFT-2R dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl  w dziale Podatki dochodowe

Niezależnie od wskazanej informacji, jeżeli w związku z przekazaną należnością wystąpił obowiązek pobrania przez płatnika podatku dochodowego od wypłacanej należności, płatnik taki zobowiązany jest do złożenia w urzędzie skarbowym właściwym w sprawach opodatkowania osób zagranicznych deklaracji PIT-8/AR (jeżeli należność uzyskał podmiot zagraniczny będący podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych) lub CIT-10Z (jeżeli należność uzyskał podmiot zagraniczny będący podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych), do końca stycznia (lub odpowiednio do końca pierwszego miesiąca) roku podatkowego, następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Informacje wymagane przez przepisy Ordynacji podatkowej

Obowiązek składania przez podatników informacji o umowach zawartych z nierezydentami zawierają również przepisy Ordynacji podatkowej (dalej: O.p.). W szczególności z art. 82 § 1 pkt 2 O.p. wynika, iż osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane do sporządzania i przekazywania bez wezwania organu podatkowego informacji o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego, będącymi jednocześnie podmiotami z podatnikiem powiązanymi w sposób określony w § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie informacji podatkowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 190 ze zm.). Obowiązkiem tym objęte są transakcje przekraczające określone limity. W przypadku nierezydentów będących stroną umowy z podatnikiem, posiadających w Polsce przedsiębiorstwo, zakład lub przedstawicielstwo, w informacjach składanych na formularzu ORD-U uwzględnia się umowy, w których jednorazowa wartość należności albo zobowiązań przekroczyła równowartość 5.000 euro. Z kolei w przypadku pozostałych umów z powiązanymi nierezydentami, uwzględnia się te umowy, które zostały zawarte w roku podatkowym z tym samym nierezydentem, a suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z tych umów przekroczyła równowartość 300.000 euro.

Termin na złożenie w urzędzie skarbowym informacji ORD-U za dany rok podatkowy wynosi 3 miesiące, licząc od zakończenia tego roku podatkowego.

Wzór informacji ORD-U dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl w dziale Ordynacja podatkowa